Usuwanie drzew i krzewów – obowiązujące przepisy

Obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

Zgodnie z obowiązującymi przepisami usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości możliwe jest po uzyskaniu stosownego zezwolenia wydanego na wniosek:

1) posiadacza nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości;

2) właściciela urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych urządzeń podobnych nie należących do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa – jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Zgoda właściciela nieruchomości, nie jest wymagana w przypadku wniosku złożonego przez:

• spółdzielnię mieszkaniową;
• wspólnotę mieszkaniową, w której właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi, zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1892);
• zarządcę nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa;
• użytkownika wieczystego lub posiadacza nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym, który nie jest spółdzielnią mieszkaniową,  wspólnotą mieszkaniową czy zarządcą nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa.

W przypadku ubiegania się o wydanie stosownego zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu przez spółdzielnię mieszkaniową, najpierw informuje ona, w sposób zwyczajowo przyjęty, członków spółdzielni, właścicieli budynków lub lokali niebędących członkami spółdzielni oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, a zarząd wspólnoty mieszkaniowej – członków wspólnoty,       o zamiarze złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, wyznaczając co najmniej 30-dniowy termin na zgłaszanie uwag.

Spółdzielnia mieszkaniowa może złożyć wniosek nie później niż w terminie 12 miesięcy od upływu terminu na zgłaszanie uwag.

Wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje odpowiednio wójt, burmistrz albo prezydent miasta. W przypadku gdy zezwolenie obejmuje usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków – właściwym do wydania zezwolenia będzie wojewódzki konserwator zabytków.

Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody zostaje wydane po uzgodnieniu odpowiednio z dyrektorem parku narodowego albo regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

Zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, właściwy w sprawie organ wydaje po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

 

Wyjątki od obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

Od obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów zwolnione są:

1) krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, o powierzchni do 25 m²;

2) krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;

3) drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:

• 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
• 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
• 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew;

4) drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;

5) drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego;

6) drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach;

7) drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;

8) drzew lub krzewów usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;

9) drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;

10) drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;

11) drzew lub krzewów stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;

12) drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych;

13) drzew lub krzewów usuwanych z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową;

14) drzew lub krzewów usuwanych w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000;

15) prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;

16) drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych przez:

a) jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń, o których mowa w 49 § 1 Kodeksu cywilnego (tj. urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych urządzeń podobnych, gdy nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa), zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu,

b) inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot. Z przedmiotowych oględzin, sporządza się protokół. W protokole podaje się w szczególności informację o terminie, miejscu i przyczynie usunięcia drzewa lub krzewu oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów oraz dołącza się dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.

17) drzew lub krzewów należących do gatunków obcych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 2f ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

W przypadkach, gdy:

• drzewa lub krzewy usuwane są podczas prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia sytuacji;
• gdy drzewa lub krzewy stanowią złomy lub wywroty i są usuwane przez: jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń, o których mowa w 49 § 1 Kodeksu cywilnego (tj. urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych urządzeń podobnych, gdy nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa), zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu,
• podmioty, w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, przekazują do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, informację o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.

Drzewa, które wymagają zgłoszenia przed ich usunięciem

Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o ochronie przyrody właściciel nieruchomości, który planuje wyciąć drzewo na własnej działce, na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej, zobowiązany jest do zgłoszenia tego zamiaru do właściwego wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków do wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Zgłoszenia zamiaru usunięcia wymagają drzewa, których obwód pnia mierzony na wysokości 5 cm przekracza:

1) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;

2) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;

3) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

Zgłoszenie zawiera imię i nazwisko wnioskodawcy, oznaczenie nieruchomości, z której drzewo ma być usunięte, oraz rysunek albo mapkę określającą usytuowanie drzewa na nieruchomości.

Organ, do którego wniesiono zgłoszenie, w terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia dokonuje oględzin zgłoszonych drzew, z których sporządza protokół. Usunięcie drzew może nastąpić po 14 dniach od dnia oględzin, jeżeli organ nie wniósł sprzeciwu do wniesionego zgłoszenia. Jeżeli organ wniesie sprzeciw w drodze decyzji administracyjnej nie można usunąć zgłoszonych drzew.

W sytuacji, gdy zgłoszone drzewo/drzewa nie zostaną usunięte przed upływem 6 miesięcy od przeprowadzonych oględzin, usunięcie ich może nastąpić wyłącznie po dokonaniu ponownego zgłoszenia.

Jeżeli przyczyną usunięcia drzewa lub krzewu jest realizacja inwestycji wymagającej uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu może zostać wykonane pod warunkiem uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, które kolidują z drzewami lub krzewami, będącymi przedmiotem zezwolenia. Przepis ten nie ma zastosowania do inwestycji liniowych celu publicznego.

Jeżeli w terminie 5 lat od dokonania oględzin wystąpiono o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, a budowa ta ma związek z prowadzeniem działalności gospodarczej i będzie realizowana na części nieruchomości, na której rosło usunięte drzewo, organ do którego wniesiono zgłoszenie zamiaru usunięcia drzewa, uwzględniając dane ustalone na podstawie oględzin, nakłada na właściciela nieruchomości, w drodze decyzji administracyjnej, obowiązek uiszczenia opłaty za usunięcie tego drzewa.

Opłata za usunięcie drzew lub krzewów, przesadzenie drzewa lub krzewu, wykonanie nasadzeń zastępczych

W myśl ustawy o ochronie przyrody posiadacz nieruchomości ponosi opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, które naliczane są w zezwoleniu na usunięcie drzewa lub krzewu .

Organ wydający zezwolenie może uzasadnić usunięcie drzewa lub krzewu od wykonania nasadzeń zastępczych lub przesadzenia tego drzewa lub krzewu.

W przypadku naliczenia opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu oraz uzależnienia wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od przesadzenia tego drzewa lub krzewu albo wykonania nasadzeń zastępczych, organ właściwy do wydania zezwolenia odracza termin uiszczenia opłaty za jego usunięcie na okres 3 lat od dnia upływu terminu wskazanego w zezwoleniu na jego przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych. Jeżeli przesadzone lub posadzone drzewa lub krzewy zachowały po tym okresie  swą żywotność, należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów podlega umorzeniu.

 Gdy przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy, albo część z nich nie zachowały żywotność po upływie 3 lat od dnia upływu terminu wskazanego w tym zezwoleniu na ich przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, naliczona opłata jest przeliczana w sposób proporcjonalny do liczby drzew lub powierzchni krzewów, które nie zachowały żywotności.

W przypadku niewykonania nasadzeń zastępczych, o których mowa w ust. 3, lub części z nich, zgodnie z zezwoleniem na usunięcie drzewa lub krzewu, naliczona opłata jest przeliczana w sposób proporcjonalny do liczby drzew lub powierzchni krzewów, które nie zostały wykonane zgodnie z zezwoleniem.

Opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty. Jeżeli drzewo na wysokości 130 cm:

1) posiada kilka pni – za obwód pnia drzewa przyjmuje się sumę obwodu pnia o największym obwodzie oraz połowy obwodów pozostałych pni;

2) nie posiada pnia – za obwód pnia drzewa przyjmuje się obwód pnia mierzony bezpośrednio poniżej korony drzewa.

Opłatę za usunięcie krzewu ustala się mnożąc liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty. Za wielkość powierzchni pokrytej krzewami przyjmuje się wielkość powierzchni rzutu poziomego krzewu.

Minister właściwy do spraw środowiska określa, w drodze rozporządzenia, wysokość stawek opłat, różnicując je ze względu na:

1) rodzaj lub gatunek drzew lub krzewów;

2) obwód pnia drzewa lub powierzchnię krzewu albo krzewów rosnących w skupisku.

Jeżeli stawki te nie zostaną określone przez ministra, wówczas do ustalania opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu stosuje się maksymalne stawki (tj. za usuwanie drzew nie mogą przekraczać 500 zł, za usuwanie krzewów nie mogą przekraczać 200 zł).

 

Wyłączenie naliczania opłat za usunięcie drzew lub krzewów

Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów nie nalicza opłat za usunięcie:

1) drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie;

2) drzew lub krzewów, jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków;

3) drzew lub krzewów, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych lub funkcjonowaniu urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego;

4) drzew lub krzewów, które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego lub kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi;

5) drzew lub krzewów w związku z przebudową dróg publicznych lub linii kolejowych;

6) drzew, których obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm nie przekracza:

a) 120 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,

b) 80 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew

– w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego lub do innego użytkowania zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

8) krzewu lub krzewów rosnących w skupiskach, pokrywających grunt o powierzchni do 50 m², w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania innego niż rolnicze, zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

9) drzew lub krzewów w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew lub krzewów na terenach zieleni;

10) drzew lub krzewów, które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości;

11) topoli o obwodzie pnia mierzonym na wysokości 130 cm wynoszącym powyżej 100 cm, nienależących do gatunków rodzimych, jeżeli zostaną zastąpione w najbliższym sezonie wegetacyjnym drzewami innych gatunków;

12) drzew lub krzewów, jeżeli usunięcie wynika z potrzeb ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych;

13) drzew lub krzewów z grobli stawów rybnych;

14) drzew lub krzewów, jeżeli usunięcie jest związane z regulacją i utrzymaniem koryt cieków naturalnych, wykonywaniem i utrzymaniem urządzeń wodnych służących kształtowaniu zasobów wodnych oraz ochronie przeciwpowodziowej w zakresie niezbędnym do wykonania i utrzymania tych urządzeń;

15) drzew lub krzewów usuwanych z terenu poligonów lub placów ćwiczeń, służących obronności państwa.

W powyższych przypadkach, jeżeli wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu zostało uzależnione od przesadzenia tego drzewa lub krzewu albo wykonania nasadzeń zastępczych, a przesadzone albo posadzone drzewo lub krzew nie zachowały żywotności po 3 latach od dnia upływu terminu wskazanego w tym zezwoleniu na ich przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych, lub przed upływem tego okresu, z przyczyn zależnych od posiadacza nieruchomości, organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu nakłada ponownie w drodze decyzji obowiązek wykonania nasadzeń zastępczych. Przepisy art. 83c ust. 4 oraz art. 83d ust. 2 i 4 o ochronie przyrody stosuje się odpowiednio.

Wykonywanie prac w obrębie korzeni, pnia lub korony drzewa lub krzewu 

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody nie przewiduje obowiązku uzyskiwania zgody na przeprowadzenie prac w obrębie korzeni, pni, koron drzew lub w obrębie korzeni czy pędów krzewu, jednakże – zgodnie z ww. ustawą:

„prace ziemne oraz inne prace wykonywane ręcznie, z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych, wykonywane w obrębie korzeni, pnia lub korony drzewa lub w obrębie korzeni lub pędów krzewu, przeprowadza się w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom”.

Prace prowadzone w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, chyba że mają na celu:

1) usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych;

2) utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa;

3) wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa.

Zabieg w celu przywróceniu statyki drzewa, wykonuje się na podstawie dokumentacji, w tym dokumentacji fotograficznej, wskazującej na konieczność przeprowadzenia takiego zabiegu. Przedmiotową dokumentację przechowuje się przez okres 5 lat od końca roku, w którym wykonano zabieg.

Przepisy związane z pracami w obrębie koron drzew nie dotyczą drzew, które zwolnione są od obowiązku uzyskania zezwolenia na ich usunięcie.

Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, metody wykonywania prac, o których mowa w ust. 1, kierując się potrzebą zapewnienia wykonywania prac w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom.

Należy nadmienić, że brak ustawowego obowiązku uzgadniania lub uzyskania przez posiadacza, właściciela nieruchomości zgody na wykonanie redukcji koron drzew lub krzewów nie zwalnia osób lub podmiotów wykonujących te prace od przestrzegania zakazów i ograniczeń wynikających z innych przepisów dotyczących ochrony gatunkowej zwierząt, roślin i grzybów, w tym zakazu niszczenia gniazd i schronień zwierząt objętych ochroną.

Zgodnie z § 6 ust.1 pkt 8 i § 8 ust.1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183), w związku z § 9 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia, zakaz ten nie dotyczy okresu od dnia 16 października do końca lutego, w przypadku usuwania gniazd z budek dla ptaków i ssaków oraz w sytuacji gdy usunięcie gniazd ptasich z obiektów budowlanych i terenów zieleni wymagane jest ze względów bezpieczeństwa lub sanitarnych.

Słownik:

drzewo – wieloletnią roślinę o zdrewniałym jednym pędzie głównym (pniu) albo zdrewniałych kilku pędach głównych i gałęziach tworzących koronę w jakimkolwiek okresie podczas rozwoju rośliny;

 

krzew – wieloletnią roślinę rozgałęziającą się na wiele równorzędnych zdrewniałych pędów, nietworzącą pnia ani korony, niebędącą pnączem;

 

plantacja – uprawę drzew lub krzewów o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha, założoną w celu produkcyjnym;

 

wywrot – drzewo lub krzew wywrócone w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej;

 

złom – drzewo, którego pień uległ złamaniu, lub krzew, którego pędy uległy złamaniu w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej.