Usuwanie drzew i krzewów – obowiązujące przepisy

Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. – o ochronie przyrody, na usunięcie drzewa lub krzewu wymagane jest uzyskanie stosownego zezwolenia.

O uzyskanie zezwolenia może ubiegać się właściciel nieruchomości, posiadacz nieruchomości (za zgodą właściciela nieruchomości), składając pisemnie lub elektronicznie wniosek do właściwego organu:

• odpowiedniego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta – ze względu na lokalizację drzewa lub krzewu,
• wojewódzkiego konserwatora zabytków – jeżeli drzewo / krzew rośnie na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków.

Do wniosku należy dołączyć:

1) oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością albo oświadczenie
o posiadanym prawie własności urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego;

2) zgodę właściciela nieruchomości, jeżeli jest wymagana, lub oświadczenie o udostępnieniu informacji, o której mowa w art. 83 ust. 4 ustawy o ochronie przyrody;

3) rysunek, mapę albo wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane projekt zagospodarowania działki lub terenu w przypadku realizacji inwestycji, dla której jest on wymagany zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane – określające usytuowanie drzewa lub krzewu w odniesieniu do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub projektowanych na tej nieruchomości;

4) projekt planu:

1. a) nasadzeń zastępczych, rozumianych jako posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, stanowiących kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy w rozumieniu 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska lub
2. b) przesadzenia drzewa lub krzewu

– jeżeli są planowane, wykonany w formie rysunku, mapy lub projektu zagospodarowania działki lub terenu, oraz informację o liczbie, gatunku lub odmianie drzew lub krzewów oraz miejscu i planowanym terminie ich wykonania;

5) decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach albo postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000, w przypadku realizacji przedsięwzięcia, dla którego wymagane jest ich uzyskanie zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, oraz postanowienie uzgadniające wydawane przez właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska w ramach ponownej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli jest wymagana lub została przeprowadzona na wniosek realizującego przedsięwzięcie;

6) zezwolenie w stosunku do gatunków chronionych na czynności podlegające zakazom określonym w art. 51 ust. 1 pkt 1-4 i 10 oraz w art. 52 ust. 1 pkt 1, 3, 7, 8, 12, 13 i 15 ustawy o ochronie przyrody – jeżeli zostało wydane.

Oświadczenia, o których mowa w pkt 1 i 2, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Nie każde drzewo/krzew wymaga uzyskania zezwolenia – istnieją ustawowe wyjątki od obowiązku jego uzyskania, jednakże niektóre z drzew/krzewów wymagają zgłoszenia zamiaru ich usunięcia.

Wyjątki od obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów: 

1) krzew albo krzewy rosnące w skupisku, o powierzchni do 25 m²,

2) krzewy rosnące na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów rosnących w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni,

3) drzewa, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:

1. a) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
2. b) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu
   klonolistnego,
3. c) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew,

3b) drzewa lub krzewy usuwane w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do
użytkowania rolniczego,

4) drzewa lub krzewy rosnące na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach,

5) drzewa lub krzewy owocowe, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni,

6) drzewa lub krzewy usuwane w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych,

7) drzewa lub krzewy usuwane na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału,

8) drzewa lub krzewy, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu,

9) drzewa lub krzewy stanowiące przeszkody lotnicze, usuwane na podstawie decyzji właściwego organu,

10) drzewa lub krzewy usuwane na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych,

11) drzewa lub krzewy usuwane z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową,

12) drzewa lub krzewy usuwane w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000,

13) drzewa lub krzewy usuwane podczas prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia,

14) drzewa lub krzewy stanowiące złomy lub wywroty usuwane przez:

1. a) jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń, o których mowa w  49 § 1 Kodeksu cywilnego, zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu,
2. b) inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot,

15) drzewa lub krzewy należące do IGO (Inwazyjnych Gatunków Obcych) stwarzających zagrożenie dla Unii lub do IGO stwarzających zagrożenie dla Polski.

W przypadkach, o których mowa w pkt 13 i pkt 14 lit. a, podmioty określone w tych przepisach, w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, przekazują do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, informację o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.

Wymóg dokonania zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa lub krzewu:

W przypadku gdy drzewa lub krzewy rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej wówczas właściciel/właściciele nieruchomości są zobowiązani dokonać zgłoszenia do właściwego organu, zamiaru usunięcia drzewa, jeżeli obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 cm przekracza:

1) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;

2) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;

3) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

Do przedmiotowego zgłoszenia należy załączyć rysunek albo mapkę określającą usytuowanie planowanego do usunięcia drzewa na nieruchomości.

W przypadku nieusunięcia drzewa przed upływem 6 miesięcy od przeprowadzonych oględzin usunięcie drzewa może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia.

W przypadku usunięcia drzewa lub krzewu stanowiącego złomy czy wywrot (patrz słownik poniżej), należy takie drzewo lub krzew zgłosić do organu właściwego do wydania zezwolenia na jego usunięcie, celem przeprowadzenia przez niego oględzin, potwierdzających, że takie drzewo / krzew stanowi złom lub wywrot.

W sytuacji, gdy planowane do usunięcia drzewa lub krzewy rosną na nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako las (Ls) właściwym do rozpatrzenia sprawy będzie właściwe miejscowo Starostwo Powiatowe.

Druk wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, druk zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa lub krzewu czy też drzewa lub krzewu stanowiącego złom ew. wywrot można pobrać ze strony Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Gminy Dzwola – zakładka Druki do pobrania – OCHRONA ŚRODOWISKA, a także w Urzędzie Gminy Dzwola – pokój nr 5.

Wypełniony wniosek ew. zgłoszenie wraz z kompletem wymaganych ustawowo załączników należy złożyć w Urzędzie Gminy Dzwola, Dzwola 168, 23-304 Dzwola / wysłać pocztą na powyższy adres / wysłać elektronicznie przez E-PUAP czy elektroniczną skrzynkę podawczą której adres znajduje się na stronie: https://ugdzwola.bip.lubelskie.pl/?id=6.
Uwaga:
Jeżeli w terminie 5 lat od dokonania oględzin wystąpiono o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, a budowa ta ma związek z prowadzeniem działalności gospodarczej i będzie realizowana na części nieruchomości, na której rosło usunięte drzewo, organ, o którym mowa w art. 83a ust. 1, uwzględniając dane ustalone na podstawie oględzin, nakłada na właściciela nieruchomości, w drodze decyzji administracyjnej, obowiązek uiszczenia opłaty za usunięcie drzewa.

Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody:

drzewo – wieloletnia roślina o zdrewniałym jednym pędzie głównym (pniu) albo zdrewniałych kilku pędach głównych i gałęziach tworzących koronę w jakimkolwiek okresie podczas rozwoju rośliny,

krzew – wieloletnia roślina rozgałęziająca się na wiele równorzędnych zdrewniałych pędów, nietworzącą pnia ani korony, niebędącą pnączem,

plantacja – uprawę drzew lub krzewów o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha, założoną w celu produkcyjnym,

wywrot – drzewo lub krzew wywrócone w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej,

złom – drzewo, którego pień uległ złamaniu, lub krzew, którego pędy uległy złamaniu w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej.

Wykonywanie prac w obrębie korzeni, pnia lub korony drzewa lub krzewu 

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody nie przewiduje obowiązku uzyskiwania zgody na przeprowadzenie prac w obrębie korzeni, pni, koron drzew lub w obrębie korzeni czy pędów krzewu, jednakże – zgodnie z ww. ustawą:

„Prace ziemne oraz inne prace wykonywane ręcznie, z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych, wykonywane w obrębie korzeni, pnia lub korony drzewa lub w obrębie korzeni lub pędów krzewu, przeprowadza się w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom. Prace w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, chyba że mają na celu:

1) usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych;

2) utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa;

3) wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa”.

Zabieg w celu przywróceniu statyki drzewa, wykonuje się na podstawie dokumentacji, w tym dokumentacji fotograficznej, wskazującej na konieczność przeprowadzenia takiego zabiegu. Przedmiotową dokumentację przechowuje się przez okres 5 lat od końca roku, w którym wykonano zabieg.

Przepisy związane z pracami w obrębie koron drzew nie dotyczą drzew, które zwolnione są od obowiązku uzyskania zezwolenia na ich usunięcie.

Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, metody wykonywania prac, o których mowa w ust. 1, kierując się potrzebą zapewnienia wykonywania prac w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom.

Należy nadmienić, że brak ustawowego obowiązku uzgadniania lub uzyskania przez posiadacza, właściciela nieruchomości zgody na wykonanie redukcji koron drzew lub krzewów nie zwalnia osób lub podmiotów wykonujących te prace od przestrzegania zakazów i ograniczeń wynikających z innych przepisów dotyczących ochrony gatunkowej zwierząt, roślin i grzybów, w tym zakazu niszczenia gniazd i schronień zwierząt objętych ochroną.

Zgodnie z § 6 ust.1 pkt 8 i § 8 ust.1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2022 r., poz. 2380), w związku z § 9 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia, zakaz ten nie dotyczy okresu od dnia 16 października do końca lutego, w przypadku usuwania gniazd z budek dla ptaków i ssaków oraz w sytuacji gdy usunięcie gniazd ptasich z obiektów budowlanych i terenów zieleni wymagane jest ze względów bezpieczeństwa lub sanitarnych. 

Sporządziła: R. Flis, (fot. własne)